Bộ Công Thương vừa công bố dự thảo sửa đổi Nghị định 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Một trong những điểm đáng chú ý nhất trong dự thảo là việc bổ sung khái niệm "nhà phân phối cấp cao", nhằm định danh 3 cấp bậc cao nhất trong mạng lưới đa cấp của doanh nghiệp tại từng thời điểm.

Siết chặt quản lý cá nhân chủ chốt trong hệ thống đa cấp

Theo Bộ Công Thương, việc xác định rõ nhóm "nhà phân phối cấp cao" là bước đi cần thiết để tăng cường giám sát đối với những cá nhân giữ vai trò then chốt trong mạng lưới đa cấp – những người có ảnh hưởng lớn đến hoạt động, phát triển và tính minh bạch của hệ thống phân phối.

Dự thảo cũng bổ sung nhóm đối tượng “người quản lý doanh nghiệp”, nhằm ngăn chặn trường hợp các cá nhân từng bị thu hồi giấy phép tiếp tục tham gia hoặc thành lập doanh nghiệp đa cấp mới. Đây là động thái góp phần lành mạnh hóa thị trường, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và người tham gia.

Tăng tiền ký quỹ lên 20 tỷ đồng để nâng chuẩn sàng lọc

Một thay đổi lớn khác trong dự thảo là đề xuất tăng mức ký quỹ từ 10 tỷ đồng lên 20 tỷ đồng. Bộ Công Thương cho biết, khoản ký quỹ hiện tại không còn phù hợp khi doanh thu trung bình năm 2023 của các doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã cao gấp 2,25 lần so với thời điểm ban hành Nghị định 40.

Tiền ký quỹ là cơ sở đảm bảo quyền lợi người tham gia bán hàng đa cấp khi doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ hoàn tiền, mua lại hàng hóa hoặc trả thưởng. Việc nâng mức ký quỹ sẽ nâng cao tiêu chuẩn đầu vào và lọc kỹ năng lực tài chính của nhà đầu tư tham gia thị trường.

Nới điều kiện đầu tư, bỏ yêu cầu vốn điều lệ tối thiểu

Trong khi siết chặt khâu giám sát và trách nhiệm, dự thảo cũng đề xuất bỏ yêu cầu doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 10 tỷ đồng để gia nhập thị trường. Quy định này được xem là rào cản không cần thiết trong bối cảnh các yếu tố giám sát và ký quỹ đã được tăng cường.

Bộ Công Thương đồng thời đề xuất lược bỏ quy định doanh nghiệp phải chứng minh có hệ thống thông tin xử lý khiếu nại, chuyển sang hướng linh hoạt hơn, phù hợp với khả năng triển khai thực tế tại từng doanh nghiệp.

Điều chỉnh quy định cấm, thống nhất với luật chuyên ngành

Một điểm mới trong dự thảo là thay đổi cách tiếp cận với các hành vi bị cấm trong kinh doanh đa cấp. Thay vì liệt kê trực tiếp trong nghị định, các hành vi vi phạm sẽ được điều chỉnh theo quy định của pháp luật chuyên ngành như Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Cạnh tranh... Điều này nhằm tạo sự thống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp lý.

Thị trường đa cấp: Doanh thu tăng, người tham gia giảm

Theo số liệu từ cơ quan quản lý, đến cuối năm 2024, cả nước chỉ còn 16 doanh nghiệp đa cấp được cấp phép hoạt động, giảm 4 đơn vị so với đầu năm. Tuy vậy, doanh thu toàn ngành vẫn đạt 16.206 tỷ đồng, tăng 29% so với năm 2019.

Số lượng người tham gia đa cấp đã giảm mạnh còn khoảng 700.000 người, thấp hơn gần 400.000 người so với năm 2019. Mức hoa hồng và tiền thưởng bình quân mỗi tháng đạt khoảng 951.000 đồng/người, tương đương 12% thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam trong năm 2024.

Với những thay đổi đề xuất trong dự thảo sửa đổi Nghị định 40, Bộ Công Thương đang hướng tới mục tiêu siết chặt quản lý những đối tượng có vai trò lớn trong hệ thống đa cấp, đồng thời nâng chuẩn đầu vào để giảm thiểu rủi ro, minh bạch hóa thị trường và bảo vệ người tiêu dùng.