Từ đầu tháng 7/2025 đến nay, hoạt động xuất khẩu rau quả, đặc biệt là thanh long và hồ tiêu sang thị trường Liên minh châu Âu (EU), đang đối mặt với nhiều trở ngại nghiêm trọng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc các lô hàng thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm theo chuẩn EU, khiến hàng trăm tấn nông sản mắc kẹt, có nguy cơ hư hỏng và mất trắng.

Tại tỉnh Lâm Đồng (trước đây là Bình Thuận), hơn 20 ngày qua, tình trạng ùn ứ hàng hóa đã trở nên nghiêm trọng. Nhiều kho lạnh đang phải “gồng mình” chứa hàng trăm tấn thanh long trong tình trạng xuống cấp, bốc mùi do không thể xuất khẩu kịp thời. Tình trạng này không chỉ gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp mà còn khiến người nông dân rơi vào thế bị động, lo lắng vì sản phẩm không tiêu thụ được.

Theo phản ánh từ Hiệp hội Thanh Long Bình Thuận, việc cơ quan Nhà nước chậm trễ trong ký giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu là nguyên nhân chính khiến hàng loạt lô hàng bị kẹt lại. Hiệp hội đã gửi kiến nghị lên UBND tỉnh Lâm Đồng, mong muốn các cơ quan chức năng sớm có giải pháp tháo gỡ khó khăn.

Không chỉ thanh long, ngành hồ tiêu cũng đang lên tiếng cầu cứu. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết, hiện có khoảng 250 tấn hàng gia vị đang chờ cấp phép xuất khẩu, với tổng trị giá lên tới 2,4 triệu USD. Nếu tình trạng chậm trễ kéo dài, thiệt hại tài chính sẽ rất lớn và nguy cơ mất đơn hàng là rất cao.

Trước thực trạng này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), cùng với Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng khẩn trương vào cuộc. Thủ tướng chỉ đạo các đơn vị chuyên môn nhanh chóng phối hợp để giải quyết dứt điểm các vướng mắc trong xuất khẩu nông sản, đảm bảo các lô hàng như thanh long, hồ tiêu đủ điều kiện thông quan sang EU.

Đồng thời, Bộ NN&PTNT cần sớm ban hành và hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm phù hợp với yêu cầu từ phía EU. Đây là giải pháp then chốt để duy trì ổn định hoạt động xuất khẩu nông sản của Việt Nam trong thời gian tới.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành và địa phương liên quan chủ động phối hợp, đề xuất các biện pháp tháo gỡ rào cản, tránh tình trạng chồng chéo, gây tồn đọng nông sản. Việc chậm xử lý không chỉ gây lãng phí mà còn có thể ảnh hưởng đến uy tín và năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên trường quốc tế.

Với sự vào cuộc quyết liệt từ Chính phủ, kỳ vọng những nút thắt trong quy trình xuất khẩu thanh long, hồ tiêu sẽ sớm được tháo gỡ, góp phần đảm bảo chuỗi cung ứng và bảo vệ quyền lợi cho nông dân, doanh nghiệp trong nước.